Spalken en gipsverbanden ondersteunen en beschermen gekwetste beenderen en weke weefsels, verminderen de pijn, de zwelling en spierspasmen. In sommige gevallen worden spalken of gipsen aangelegd na een heelkundige ingreep.
Spalken of “halve gipsen” geven minder steun dan volledige gipsverbanden,maar zij staan beter een zwelling toe na kwetsuren of ingrepen. Uw arts zal beslissen welk type gips op dat ogenblik het best geschikt is voor uw behandeling.

Soorten spalken en gipsen.

Een gipsverband wordt individueel aangelegd door uw arts. Gipsen kunnen bestaan uit gewone gips of fiberglass.
Een spalk kan eveneens individueel aangemaakt worden of bestaan uit een vooraf bepaalde maat.
Uw arts zal U uitleggen hoe er moet omgegaan met deze spalken.

Uit welke materialen bestaat een spalk of gipsverband.

Fiberglass/ Polyester of gipsmateriaal vormen de harde ondersteunende laag in spalken en gipsen. Fiberglass/Polyester is lichter, beter bestand tegen slijtage en ademt beter dan gewone gips. RX stralen gaan veel beter door fiberglass gipsverbanden en geven duidelijkere beelden van het genezingsproces.
Gewone gips is veel goedkoper dan fiberglass en mouleert beter in sommige gevallen. Beide materialen worden afgeleverd in rolletjes of repen welke in water dienen te worden ondergedompeld.Zij worden aangelegd boven een laag van katoen of synthetische padding (watte polstering) die de huid bedekt en beschermt.

Hoe worden spalken en gipsverbanden aangelegd ?

Beide materialen, gips en fiberglass, worden aangelegd over een beschermende padding welke over de huid wordt aangebracht. Het verband, spalk of gips, moet passen op de vorm van het getroffen lidmaat om zo een optimale ondersteuning te geven. Gewoonlijk wordt het gewricht boven en onder het gebroken bot mee geïmmobiliseerd.

Normaal wordt een spalk aangelegd bij “verse” letsels om verder zwelling toe te laten en inklemmingen te voorkomen.Na het verdwijnen van de zwelling zal een volledig gipsverband de spalk vervangen. In sommige gevallen kan het vernieuwen van een gipsverband nodig zijn omdat het ontzwellen de gips volledig los maakt en te groot wordt.

Op het einde van het genezingsproces kan een spalk gebruikt worden omdat deze vlot kan verwijderd worden voor oefentherapie.

Het wennen aan een gipsverband

Om uw behandeling succesvol te maken moet je de raadgevingen van uw arts zorgvuldig opvolgen. De onderstaande richtlijnen zijn algemene richtlijnen en vervangt het advies van uw behandelende geneesheer niet. De opzetting ten gevolge het ongeval of de ingreep kan druk veroorzaken in uw gipssplak of -verband gedurende eerste 48 tot 72 uur.Hierdoor kan het aangetaste lidmaat flink spannen in de gips .Om die zwelling te voorkomen of te verhinderen moet je:

• het getroffen lidmaat hoger plaatsen dan de hartstreek door het op een stapels kussens te leggen of met een andere manier van ondersteuning.deze hoogstand zorgt ervoor dat het vocht en/of het bloed naar beneden afvloeit.
• de vingers en/of de tenen regelmatig bewegen, dit geeft een pompeffect om het teveel aan vocht te verwijderen
• ijs leggen op de gipsspalk.Steek het ijs in een plastiek zak en wikkel die losjes rond de spalk ter hoogte van het letsel.Ijs onder de vorm van een stijve harde massa welke maar op 1 plaats in contact komt met de spalk is niet effectief.

Ontzwellen door middel van hoogstand en ijs
Hoogstand en ijs voorkomt verdere zwelling en pijn

Alarmsignalen na het aanleggen van een gips.

Na het aanleggen van een gipsverband is het zeer belangrijk het lidmaat de eerste 2-3 dagen in hoogstand te houden om zwelling te voorkomen. Deze hoogstand en rust is tevens in belangrijke mate pijnstillend en bevorderd het genezingsproces.

Indien je één van volgende symptomen vertoont dien je uw behandelende orthopedist onmiddellijk te raadplegen:

• toenemende pijn welke wordt veroorzaakt door zwelling en het gevoel dat het gipsverband te veel knelt.
• voos gevoel en tintelingen in hand of voet, te wijten aan overdreven druk op de zenuwen
• branderig gevoel en prikkelingen op de huid, terug ten gevolge van overdruk
• toegenomen opzetting voorbij de gips betekent dat het gipsverband uw bloedcirculatie vertraagt
• verlies van beweeglijkheid in vingers of tenen moet onmiddellijk meegedeeld worden aan uw arts

Het onderhoud van uw gipsverband

Nadat je, na een paar dagen, gewent wordt aan je gipsverband , is het belangrijk dit verband in goede toestand te houden.

Een goed onderhouden gips bevordert een goed herstel.

• houdt uw gipsverband droog.Vochtigheid verzwakt de gips en een vochtige polstering verweekt en beschadigt de huid.Gebruik een dubbele laag plastiek of koop speciale waterbestendige beschermingshoezen wanneer je een bad of douche neemt.
• Belast uw loopgips niet vooraleer hij volledig is uitgehard. Een kunstharsgips is uitgehard in 1 uur, een gewone gips na 2-3 dagen.
• Zorg er voor dat er geen vuil, zand of poeder in de gips terecht komt
• Verwijder nooit de polstering uit de gips
• Steek nooit voorwerpen zoals breinaalden, metalen kleerhangers in de gips om te krabben,gebruik evenmin poeders of deodorant om het jeuken te bestrijden.Bij blijvende jeuk raadpleeg je de behandelende arts
• Breek geen uitstekende of ruwe randen van de gips af, zonder uw arts te raadplegen
• Bekijk geregeld de hguid aan de rand van de gips.Bij verkleuring of kwetsuren raadpleeg uw arts
• Inspecteer regelmatig de gips zelf.Indien hij begint te breken moet je uw arts raadplegen

Het verwijderen van de gips

Verwijder uw gips nooit zelf.Je kan je huid kwetsen of een goede heling van het letsel in de weg staan.

Uw arts zal een gipszaag gebruiken om de gips te verwijderen.Deze zaag draait niet rond maar vibreert.Indien het zaagblad doorheen de harde gipslaag de huid raakt zal in principe de padding het vibreren opvangen en de huid beschermen.

Gipszagen maken veel lawaai en kunnen een heet gevoel veroorzaken , echter bij een normale droge huid veroorzaakt dit geen letsels.

Een gipszaag vibreert en draait niet rond;
Deze zagen maken veel lawaai maar kwetsen in principe niet .

Gebruik uw gezond verstand.

Je liep een ernstig letsel op en je moet het gipsverband beschermen tegen beschadigingen, zodat het uw letsel kan ondersteunen tijdens het genezingsproces. Nadat de initiële zwelling is verdwenen, zal een goed gipsverband U toelaten uw dagelijkse bezigheden uit te voeren met een minimum aan hinder, dit natuurlijk afhankelijk van het oorspronkelijke letsel.

Verzorg uw gips goed, uw gips zorgt goed voor U.